Ostatni Żydzi w Istebnej – Jonasz Milewski o rodzinie Springut

Milewski przyjechał do Istebnej, by opowiedzieć o ostatniej żydowskiej rodzinie, która przed II wojną światową mieszkała w tej śląskiej, góralskiej wsi – o rodzinie Springut. Spotkanie miało wymiar nie tylko literacki, ale i historyczny. Dzięki wielomiesięcznym badaniom, autorowi udało się odtworzyć losy tej rodziny – ich codzienność, dramaty, sukcesy i tragedie. [Pisaliśmy także na temat historii tej rodziny i opowiadania Milewskiego: Tragiczna historia nagrodzona]

Nie zabrakło wzruszeń – szczególnie, gdy Milewski wspominał o tragicznym finale tej rodziny, o śladach, które prowadzą przez Żylinę do Auschwitz. Ale były też chwile lekkie – jak wtedy, gdy autor przytoczył ogłoszenie prasowe z 1912 roku, w którym Springut szukał korepetytora z języka niemieckiego i hebrajskiego, oferując 700 koron, zakwaterowanie i pełne wyżywienie. Błogość tamtego świata potrafiła się udzielić zebranym.

Opowieść o Springutach – rodzinie, której nazwisko widnieje dziś na pomniku ofiar II wojny światowej w centrum Istebnej – nie przeszła bez echa także w szerszych kręgach. Za tekst o ich historii Milewski otrzymał III nagrodę w ogólnopolskim konkursie literackim im. Marka Hłaski w Poznaniu. Jury konkursu doceniło nie tylko wartość dokumentalną opowiadania, ale również jego emocjonalny ładunek i narracyjną precyzję.

- Dla mnie to nie jest tylko historia. To opowieść o ludziach z krwi i kości. O ich strachu, niepewności, potężnym stresie oraz nadziei, której chwytali się każdego dnia. Chociaż nikt z tej rodziny nie przeżył wojny, to ich historia może nadal żyć w naszej świadomości.

Zgromadzeni nie tylko słuchali z uwagą – wielu z nich robiło zdjęcia dokumentów czy fotografii wyświetlanych przez Milewskiego.

Wieczór zakończył się zaproszeniem na nadchodzącą premierę nowej książki Jonasza Milewskiego pt. Dobra Pani w złym świecie, która odbędzie się 14 czerwca w Pałacu w Kończycach Wielkich. Tym razem autor pochyla się nad losem hrabiny Gabriele Thun Hohenstein – postaci z jednej strony bajkowej, z drugiej – uwikłanej w złożone realia burzliwego wieku XX.

- To książka o arystokratce-człowieku w czasach, które nie sprzyjały, by być ludzkim – powiedział Milewski. Po tym dodał: - Jednocześnie to książka o tym jak być człowiekiem-arystokratą, kiedy czasy nie sprzyjały, by mieć „pochodzenie”.

Spotkanie w Istebnej dowiodło, że pamięć można przywracać z pasją, a literatura nadal potrafi być mostem między przeszłością a teraźniejszością.

mat.pras.