Zaloguj się
Jesteś nowy na OX.PL?
Zaloguj się
Jesteś nowy na OX.PL?
wiadomości

Na końcu przychodzi Śmierć... Zwyczaj „chodzynio Mikołajów” w Trójwsi Beskidzkiej

Ci Mikołaje nie rozdają prezentów – ale przynoszą coś innego. Co? Na czym polega unikatowy zwyczaj „chodzyni Mikołajów” w Trójwsi Beskidzkiej?

Co to za inni "Mikołaje" w Istebnej?

Mikołaje to grupa obrzędowa (zazwyczaj około 30 osób), rodzaj teatru ludowego podzielona na „biołych” i „czornych”:

 - Jest to grupa ludzi odwiedzająca domy mieszkańców Istebnej, Jaworzynki i Koniakowa. Wszystko to jest związane ze świętem Świętego Mikołaja, czyli 6 grudnia lub w najbliższą tej daty niedzielę. Nie ma to jednak żadnego związku z rozdawaniem prezentów dla dzieci.  Jako że w religii katolickiej jest to czas adwentu, a więc odchodzi się od zabaw, jednak tego dnia było społeczne przyzwolenie na chodzenie „Mikołajów”. Cała struktura tego obrzędu ma mityczną formę, nie można tego odnosić do historii. Cały rytuał chodzenia „Mikołajów” jest związany z mitem początku i końca oraz mitem wiecznej teraźniejszości. Nie można tak do końca określić genezy tego zjawiska – wyjaśnia Marysia Motyka, kierowniczka Zespołu Regionalnego „Istebna”, który od lat kultywuje ten obrzęd na terenie Trójwsi Beskidzkiej.

Są symbolicznym przestawieniem porządku świata

Taka grupa często liczy około 30 osób. Występuje charakterystyczny podział na „biołych” i „czornych”. - Taki podział miał pokazywać przeciwieństwa takie jak piekło- niebo, czy dobro- zło.  W tym obrzędzie, kolor biały to nic innego jak czystość fizyczna, duchowa, oznaka dobra, bliskość z Bogiem. Kolor czarny to zupełne przeciwieństwo, zajmowanie strony diabła, odejście od strony Boga. Ten rytuał głównie ma na celu zestawienie tych cech po to, aby pokazać w sposób symboliczny, że na świecie zawsze istniało dobro i zło, tak samo piekło i niebo – opisuje kierowniczka Zespołu.

Całość grupy prowadzi Wojok, który odpowiada za wydzielanie poleceń swojemu „wojsku”, które idzie za nim.  - W skład grupy wchodzili młodzi ludzie, którzy odpowiednio wcześniej przed 6 grudnia zbierali się, aby ustalić podział na role i przygotować odpowiednie stroje. Często nikt spoza grupy nie wiedział, kto wcielił się w daną postać – zdradza Marysia Motyka.

Jakie postacie odgrywają obrzędnicy?

CZORNI, m.in.:

  • „Niedźwiedzie” - ubrane w kożuchach,
  • „Debły” – ubrani w kożuchach, ale odwróconych wełną na zewnątrz, od pasa w dół mieli zrobione ubrania ze słomy, dodatkowo mieli łańcuchy, które robiły hałas,
  • „Medula”- prowadziła na łańcuchach „Debły” i „Niedźwiedzie”- była to wielka postać, często przebierali się za nią grubi mężczyźni, nie mogli nawet wejść do drzwi.
  • Żyd z brodą i pejsami,
  • Postać konia w przebraniu,
  • Muzykanci- kilka osób, które okropnie fałszowało na skrzypcach, czy różnego rodzaju piszczałkach.
  • Przedstawiciele różnych zawodów- (Gojny-leśniczy, masorz, drócior, dziechcior, fajermów i inni).

    BIOLI:

Grupa „białych” szła z tyłu za „czornymi” i jej zadaniem było naprawianie tego co popsuli ich poprzednicy. Mieli oni wprowadzać dobro, spokój, ład. Postaci występujące w tej grupie to:

  • Żoczkowie (ministranci),
  • Biskup- symbol św. Mikołaja,
  • Paterek (ksiądz wikary)- bardzo mocno święcił mieszkańców wodą święconą,
  • Kościelny- zbierał ofiary na kościół,
  • Dochtór (lekarz)- badał domowników, wypisywał recepty,
  • Baba z koszem – rozdaje dzieciom suszone jabłka,
  • Młody Pón i Młoducha, czyli Młoda Para,
  • Drużba i Drużka
  • Anioł- jako symbol czystości i dobra.

Na końcu Cygón, Cygónka i... Śmierć

Na końcu był „Cygón” i „Cygónka”. Nie można ich było zaliczyć do żadnej z grup. Ona trzymała na rękach małego Ferusia, dla którego prosiła o coś do jedzenia, zaś on próbował sprzedać mieszkańcom ich własne rzeczy, które chwilę wcześniej ukradł z gospodarstwa.

 Jako ostatnia postać z całego orszaku to Śmierć. Często zagląda do okien domostw, mało kiedy wchodzi do środka. Jest przede wszystkim symbolem strachu, lęku.

- „Mikołaje” to zwyczaj o charakterze mitycznym, symbolicznym. Pokazuje przenikanie się dobra i zła, istnienie piekła i nieba. Każda postać ma swoje symboliczne znaczenie. Obecnie w Istebnej, Jaworzynce i Koniakowie ten zwyczaj jest utrzymywany głównie przez Zespół Regionalny „Istebna” z Istebnej - mówi Motyka.

Tegorocznych istebniańskich Mikołajów można będzie spotkać już jutro (04.12.2022, niedziela), od 15:00 w centrum Istebnej – barwny orszak wyruszy z centrum w przysiółku Dziedzina w stronę Koniakowa.

Mikołaje w Istebnej pójdą w 2022 roku charytatywnie

W tym roku dochód zebrany podczas ""Mikołajów " zostanie przeznaczony na rehabilitację Jacka Suszki leśnika i działacza sportowego z Istebnej, który w czerwcu br. uległ poważnemu wypadkowi (Pisaliśmy: Chcemy odzyskać Jacka )

 

NG

źródło: ox.pl
dodał: NG

Komentarze

10
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za komentarze internautów. Wpisy niezgodne z regulaminem będą usuwane.
Dodając komentarz, akceptujesz postanowienia regulaminu.
Zobacz regulamin
2022-12-03 20:39:06
suski: W tym roku przychodzi suweren: "Będziesz siedział" - takie okrzyki usłyszał Jarosław Kaczyński w Legnicy tuż przed drzwiami do sali, gdzie czekali jego wyborcy. Prezes PiS był wyraźnie zdziwiony, że jego miłośnicy dostali się tak blisko.
2022-12-03 20:40:29
suski: Stanisław Ehrlich, promotor pracy doktorskiej Jarosława Kaczyńskiego był fanatycznym komunistą, a jego donosy można znaleźć w teczkach IPN. Taki obraz mentora lidera obozu rządzącego wyłania się z książki Tomasza Piątka zatytułowanej "Kaczyński i jego pajęczyna. Tkanie sieci 1949 - 1995".
2022-12-03 20:43:41
suski: Tytułowa "pajęczyna Kaczyńskiego" sięga jeszcze dalej, yo funkcjonariusze komunistycznej Służby Bezpieczeństwa o nazwiskach Rapało, Mikołajski i Walczyński. Ten drugi miał zostać później szefem Biura Studiów SB, czyli komórki, zajmującej się tworzeniem alternatywnej, ale kontrolowanej przez komunistów, opozycji we współpracy z sowieckimi służbami. - Mikołajski był jednym z najważniejszych szefów Biura Studiów SB, bo kierował wydziałem 3., który odpowiadał za zwalczanie, rozbijanie i skłócanie podziemnej kierownictwa Solidarności. Czyli tym, co Kaczyński później robił, gdy znalazł się pod opieką Biura Studiów SB - w drugiej połowie lat 80. Mikołajski był inspiratorem wielu działań, natomiast Ehrlichem bezpośrednio zajmowali się Rapało i jego kolega Walczyński, którzy później, w pierwszej połowie lat 8.0 zajęli się Kaczyńskim.
2022-12-03 20:44:15
suski: Jarosław Kaczyński w 1984 roku jako zaangażowany i nigdy nieinternowany działacz opozycji, jeden ze współtwórców i ważnych postaci Ośrodka Badań Społecznych "S", miał wyjechać (w towarzystwie matki) do Wiednia. - Tymczasem jego brat był traktowany przez SB normalnie i nie dostał paszportu. Opozycjonistom nie wydawano paszportów, by nie mogli jechać na Zachód i tam zdobywać poparcia dla polskiej opozycji. Jarosławowi Kaczyńskiemu na ten wyjazd się pozwala. Wiemy to ze wspomnień samego Kaczyńskiego i z teczki paszportowej jego matki. Teczka paszportowa Jarosława Kaczyńskiego, w której moglibyśmy więcej wyczytać o okolicznościach tego wyjazdu, została utajniona. Nie wiadomo dlaczego...
2022-12-03 20:46:00
suski: Poruszony został także wątek przerwanej współpracy Jarosława Kaczyńskiego z Tymczasową Komisją Koordynacyjną "S", czyli głównym sztabem solidarnościowego podziemia. - Jarosław Kaczyński namawiał 11 najważniejszych liderów Solidarności siedzących w więzieniach do podpisania "lojalki", w zamian za wolność. Robił to w sposób niezwykle agresywny. Dziennikarz przytoczył wspomnienia Zbigniewa Bujaka, który wówczas kierował mazowiecka "S". Bujak wspomina, że Kaczyński w rozmowach z liderami podziemia wręcz krzyczał. Krzyczał, że to będzie ich wina, że zniszczą tym ludziom życie, że spędzą oni następne lata w więzieniu. Miał ich nakłonić, żeby podpisali tę deklarację lojalności. Nie udało się, a Komisja Koordynacyjna zerwała współpracę z Jarosławem Kaczyńskim. Przyszły lider PiS wrócił do współpracy z władzami podziemnej Solidarności dopiero pod dwóch latach.
2022-12-03 20:47:19
suski: gomułkowski komuch, putinowski agent - to jednak trochę więcej niż szary kurdupel
2022-12-03 21:32:39
Oko: Prowadzisz jakiś notes, pod którym nickiem co wklejać?
2022-12-04 07:53:23
suski: oczko pisi bobku, a może zamiast esbeckie domysły snuć się do meritum ustosunkujesz? może o agenturalnej przeszłości Kaczyńskiego i jego otoczenia jednak podyskutujemy?... rozumiem, rura ci mięknie, nie pasi
2022-12-04 12:27:25
tuluza: Jak zwykle piszesz nie na temat !!! Takie ćwoki jak ty suski zaśmiecają ten portal !!! Ponadto suski zmień już płytę bo stają się te twoje wpisy nudne i monotonne !!!
2022-12-04 15:32:28
☞☞☞: tuluza a propos płyt, można jeszcze nie czytać tego co kogo nudzi, ale ty nie dość, że czytasz to jeszcze aktywnie reagujesz więc o nudzie nie ma mowy hahaha :)
Musisz się zalogować, aby móc wystawiać komentarze.
Nie masz konta? Zarejestruj się i sprawdź, co możesz zyskać.
To również może Ciebie zainteresować:
Ostatnio dodane artykuły: