Weekendowe propozycje rowerowe (WPR). Odcinek 11: Szlakiem hutnictwa w Ustroniu

Głównym bodźcem do poszukiwań tego surowca stała się w XVIII w. utrata Śląska wraz z przemysłem górniczym przez Austrię na rzecz Prus. Na zlecenie księcia cieszyńskiego Albrechta, zorganizowano badania geologiczne, które szybko przyniosły sukces. Zachęcony wynikami książę zlecił budowę pierwszego prymitywnego pieca w Ustroniu. W 1780 r. ukończono budowę kuźni zwanej "Hamrem Adama". Dało to początek wielkiemu ośrodkowi hutniczemu, jakim był Ustroń w XIX w. Rudę pozyskiwano na terenie Ustronia i w innych podcieszyńskich wioskach, np. w Cisownicy i Lesznej. Wkrótce ustrońska huta stała się jednym z największych tego typu zakładów w ówczesnej monarchii Habsburgów. Dzisiaj na terenie dawnej huty znajduje się Muzeum, które polecam odwiedzić.

Dwór w Bażanowicach, fot. Daniel Pipień	Dwór w Bażanowicach, fot. Daniel Pipień

Z Cieszyna ruszamy spod wiaduktu i jedziemy wzdłuż Bobrówki a potem ulicą Ustrońską do stawów w Gułdowach. Dalej główną drogą do Bażanowic, gdzie możemy zobaczyć dawny dwór zwany zamkiem. Następnie przed zabudowaniami folwarcznymi skręcamy w prawo i kierujemy się do Goleszowa.

Stara cementownia w Goleszowie, dwór, fot. Daniel Pipień	Tunel w Goleszowie, dwór, Fot: Daniel Pipień

Goleszów kiedyś słynął z miejscowej cementowni. Z zakładu pozostały do dzisiaj jedynie ruiny, zaś na stokach Jasieniowej można znaleźć pozostałości dawnych kamieniołomów i resztki infrastruktury. Na szczyt prowadzi wprawdzie szlak spacerowy, lecz nie jest on odpowiedni dla rowerzystów. Pojedziemy zatem koło jeziora Ton i czarnym szlakiem, prowadzącym nasypem dawnej kolejki do Dzięgielowa.

Skocznie w Goleszowie, fot. Daniel Pipień	Jezioro Ton w Goleszowie, Fot: Daniel Pipień

Dojeżdżamy do drogi Cisownica- Dzięgielów, jedziemy nią w lewo pod charakterystycznym dachem, który chronił przejeżdżających przed spadającymi kamieniami z wagoników kolejki linowej, która transportowała kamień z kamieniołomu w Lesznej. Po chwili skręcamy w prawo i jedziemy szlakiem rowerowym przez Wędoły. To tutaj między innymi wydobywano rudę żelaza. Dziś o miejscach wydobywania świadczą porosłe drzewami i głogiem niewysokie hałdy ziemi i łupków zwane "łopukami". Sztolnie ciągnęły się nieraz przez kilkaset metrów na głębokości kilku metrów a podpierano je dębowymi słupami. Czasami zamiast sztolni kopano głębokie studnie i szybiki, a rudę wyciągano w wiadrach i usypywano w stosy. Ruda następnie była przewożona do huty w Ustroniu.

Daszek nad drogą, fot. Daniel Pipień	Łopuka, dwór, Fot: Daniel Pipień

Łopuka, dwór, Fot: Daniel Pipień	Łopuka, dwór, Fot: Daniel Pipień

Przed nami nieco na lewo wznosi się zalesiony szczyt Machowej. Szczyt rzadko odwiedzany a ciekawy za względu na kilka ciekawych rzeczy. W czasach prehistorycznych znajdowała się tam osada otoczona kamiennym wałem. Wał widoczny jest w rejonie spłaszczonego wierzchołka. Ponadto zachowały się tam niemieckie okopy z czasów II WŚ. Na szczycie rośnie buk zwany „Baba Jaga”. Jadąc dalej ścieżką, zjeżdżamy przez dawne wyrobiska do Cisownicy. Jedziemy koło Izby Regionalnej „U Brzezinów” gdzie można zobaczyć warunki życia panujące na cieszyńskiej wsi w pierwszej połowie XX w. oraz dawne eksponaty i przedmioty codziennego użytku.

Sztolnia w Cisownicy, fot ze zbiorów Muzeum Ustrońskiego	Grodzisko na Machowej, Fot: Daniel Pipień

Baba Jaga na Machowej, Fot: Daniel Pipień	Grodzisko na Machowej, Fot: Daniel Pipień

Dalej jedziemy w lewo i w prawo przez potok Bładnica do Gojów. W okolicach również znajduje się kilka „łopuk”. Zjeżdżając do Ustronia ulicą A. Brody mijamy dawny wapiennik, czyli piec do wypalania wapna (budynek mieszkalny z charakterystycznym grubym kominem).
Docieramy do Ustronia, gdzie półmetek trasy znajduje się przy dawnej hucie, czyli Muzeum.

Muzeum w Ustroniu, fot. Daniel Pipień	Huta w Ustroniu, fot. ze zbiorów Muzeum Ustrońskiego

Ustroń, muzeum, herb księcia cieszyńskiego Albrechta, fot. Daniel Pipień	Muzeum w Ustroniu, mielerz, fot. Daniel Pipień

Ustroń, muzeum, niewytop, fot. Daniel Pipień	Ustroń muzeum kamień TK z Cisownicy, fot. Daniel Pipień

Powrót trasą nieco trudniejszą, czyli wariantem przez Budzin. Długi podjazd przez Jelenicę rekompensują potem wspaniałe widoki zaś zjazd do Lesznej przysparza sporo emocji.

Budzin, fot. Daniel Pipień	Budzin miejsce tajnych naborzeństw ewangelickich, fot. Daniel Pipień

Leszna Górna kościół, fot. Daniel Pipień	Dzięgielów zamek, fot. Daniel Pipień

W miejscowym kościele znajduje się renesansowy nagrobek rycerza Czelo, dawnego właściciela min Dzięgielowa. Zamek w Dzięgielowie oczywiście musimy tez zobaczyć, gdyż zmienił się w ostatnich latach na lepsze. Ciekawski może pokusić się odnaleźć ścieżkę prowadzącą na wzgórze Na sklepy, wznoszące się nad zamkiem. Tam w średniowieczu znajdował się prawdopodobnie pierwszy drewniano ziemny zamek z kamienną wieżą, strzegący pobliskiego szlaku handlowego.

Dzięgielów zamek, fot. Daniel Pipień	Dzięgielów zamek, fot. Daniel Pipień

Dzięgielów wzgórze "Na Sklepy",  fot. Daniel Pipień	Puńców, gotycki kościół, fot. Daniel Pipień

Z Dzięgielowa wracamy przez Puńców do Cieszyna.

Trasa liczy ok 46 km.
 

Daniel Pipień

Daniel Pipień - 39 lat i kilkadziesiąt tysięcy kilometrów na liczniku. Od dziecka pasjonuje się zwiedzaniem i rowerami. Amatorsko startuje w zawodach MTB. Łącząc pasję rowerową i ciekawość świata, poznaje Śląsk Cieszyński i swoimi pomysłami na ciekawe wycieczki rowerowe dzielić się będzie również z Wami.

Wycieczki i wyprawy rowerowe Daniela możecie śledzić na jego, prowadzonym od 2009 roku, blogu: http://daniel3ttt.bikestats.pl/

Poprzednie odcinki:

• Odcinek 1: Szańce Jabłonkowskie
• Odcinek 2: Jabłonków i gródki w dolinie Olzy
• Odcinek 3: Wokół Cieszyna i Czeskiego Cieszyna
• Odcinek 4: Białogród i cesarsko-pruskie słupy graniczne
• Odcinek 5:  Szlakiem Ondraszka
  
• Odcinek 6:  Frysztat i dawna Karwina
  
• Odcinek 7: Śląska (Polska) Ostrawa
• Odcinek 8: Droga "książęca" do Bielska
• Odcinek 9: Zamki nad Piotrówką
  
• Odcinek 10: Dookoła Skoczowa
  

Na następną wycieczkę za tydzień Daniel Pipień zaprosi nas na szlak hutnictwa w Trzyńcu.