Stosunki na Śląsku Cieszyńskim

Fragment publikacji: „O tym, by pogranicze śląsko-galicyjskie potraktować jako jeden obszar badawczy, zadecydowało kilka czynników. Najważniejszym z nich było znaczące podobieństwo obszaru wschodniej części Śląska Cieszyńskiego i sąsiadującego z nim fragmentu prowincji galicyjskiej pod względem etnicznym i narodowościowym, a także społecznym. Podobieństwo to jednocześnie różnicowało owo pogranicze od pozostałych części Śląska Austriackiego (w przypadku powiatu bielskiego), jak i Galicji (w przypadku powiatu bialskiego). [...] Okres zamknięty w latach 1897-1920 został wybrany nieprzypadkowo. Jest to czas, kiedy w większości uległy jasnemu wykrystalizowaniu tożsamości narodowe i postawy polityczne ludności omawianego obszaru. Organizacje o charakterze politycznym przekształciły się w zwarte partie polityczne o jasnym i czytelnym dla głosującego programie w najważniejszych kwestiach społecznych i narodowych. Wreszcie w 1897 roku odbyły się pierwsze całkowicie powszechne wybory do Rady Państwa w Wiedniu, których wyniki mogły dać pełniejszy obraz co do rzeczywistego znaczenia poszczególnych ugrupowań i popularności ich programów. Z wyżej podanych względów został wówczas zapoczątkowany okres, w którym aktywność mieszkańców na polu politycznym, kulturalnym i społecznym wzrasta niepomiernie w porównaniu z okresem poprzednim. [...] Lata 1918-1920 to czas najintensywniejszych działań politycznych i militarnych wszystkich ze stron, a wydarzenia z tego okresu są pochodną istniejących stosunków przed I wojną światową. Dotychczasowa historiografia skupiała się na rywalizacji Polaków i Czechów, traktując postawy bielskich i bialskich Niemców w latach 1918-1920 jako margines sporu terytorialnego o Śląsk Cieszyński. Tymczasem w powiecie bielskim stosunki polsko-niemieckie stanowiły główną oś konfliktu o przynależność państwową Śląska Cieszyńskiego po zakończeniu wojny.”


Grzegorz Wnętrzak jest urodzonym w Bielsku-Białej historykiem i europeistą. Wykłada w Katedrze Studiów Interkulturowych Uniwersytetu Warszawskiego. Jest autorem wielu publikacji nie  tylko z historii Śląska Cieszyńskiego i Mąłopolski w XIX i XX wieku.  Interesuje się szczególnie wpływem religii na kształtowanie się tożsamości narodowościowej w Europie Środkowej i Wschodniej w XIX i XX wieku. Publikował m.in. w “Przeglądzie Historyczno-Wojskowym", “Pamiętniku Cieszyńskim", “Zaraniu Śląskim" czy “Perspektywach Kultury".

(red.)