Warto wiedzieć: Żylaki kończyn nie tylko dolnych

Ze słowem "żylaki" najczęściej kojarzymy fioletowe żyłki na nogach. Jednak kończyny dolne to nie jedyne miejsce, które może być zaatakowane przez żylaki. Często dotykają one również przełyku i odbytu (potocznie zwane hemoroidami) i większości organów wewnętrznych.

Czym właściwie są żylaki? Żylaki to, najprościej rzecz ujmując, nadmiernie poszerzone żyły. Żylaki przybierają postać sinawo-niebieskich wypukłości skóry wzdłuż żył. Przypominają nieco pajęczą sieć. Żylaki kończyn dolnych często objawiają się także bólem i obrzękami nóg, uczuciem ciężkości. Mogą im towarzyszyć skurcze oraz swędzenie skóry. Żylaki w zaawansowanym stadium powodują zapalenie żył powierzchniowych. Objawy zapalenia żył powierzchniowych to widoczne, twarde zgrubienia pod skórą, silny ból i zaczerwienienie skóry wzdłuż chorych żył. To, co nam wydaje się zapaleniem żył powierzchniowych, w istocie może być zakrzepowym zapaleniem żył głębokich. Zakrzepowe zapalenie żył głębokich wymaga natychmiastowego leczenia - grozi zatorem płucnym. Sygnałami alarmowymi są nagłe obrzęki łydek i całych nóg, które nie przemijają po odpoczynku, duszności, bóle w klatce piersiowej, plucie krwią. Obrzęki mogą być poprzedzone długotrwałym siedzeniem w miejscu (np. podróż autokarem), unieruchomieniem nogi w gipsie, urazem, stosowaniem leków.

Jak powstają żylaki? Chodzi tu o nieprawidłowe działanie zastawek żylnych. To "klapki", które mają się zamykać, gdy krew płynąca do serca (do góry) próbuje się cofnąć. Jeśli zastawki funkcjonują nieprawidłowo, krew może się cofać. Płynąca w dół krew ma wyższe ciśnienie i obciąża ściany żył, które w efekcie się rozszerzają i odzyskują prawidłowego kształtu. Pojawienie się żylaków jest najczęściej spowodowane nieprawidłowościami dotyczącymi zastawek żylnych (może ich być zbyt mało) albo budowy żył (mogą mieć osłabione ściany). Czynniki, które podwyższają ryzyko wystąpienia żylaków to: ciąża, nadwaga, otyłość, praca stojąca (np. sprzedawczyni), praca w wysokiej temperaturze, urazy nóg, operacje nóg, dźwiganie, wiek (im człowiek starszy, tym większe prawdopodobieństwo żylaków).

Rozwijające się żylaki to powód do wizyty u lekarza. Znaki ostrzegawcze, które mogą nam dawać żyły, to silne bóle kończyn i ich obrzęki, zmiany zapalne łydek i kostek, przebarwienia na nogach, stwardnienia na żylakach i krwawienia z żylaków. Żylaki można leczyć na kilka sposobów. Żaden z nich nie jest najlepszy czy uniwersalny - wszystko zależy od indywidualnego stanu pacjenta. Metody leczenia żylaków to: farmakoterapia, wibroterapia, skleroterapia (ostrzykiwanie żylaków), terapia uciskowa i leczenie chirurgiczne.

Andrzej Koenig