Tym razem Biblia po Ukraińsku

talleyrand: Muszę przyznać, że nieco mnie zaskakuje nieznajomość Biblii bardzo powszechna wśród ludzi, którzy swą przygodę z systemem edukacyjnym zakończyli dekadę czy kilka później niż ja. A może to nawet nie problem dziesięcioleci. Robert Hinde w bardzo mądrej książce „Why Gods Persist” [Dlaczego bogowie przetrwali] pisze, że według badań przeprowadzonych przez Agencję Gallupa już w roku 1954 trzy czwarte amerykańskich chrześcijan (tak katolików, jak protestantów) nie potrafiło wymienić imienia nawet jednego starotestamentowego proroka, ponad dwie trzecie nie wiedziało, kto wygłosił Kazanie na Górze, a dla znacznej części pytanych Mojżesz był jednym z dwunastu apostołów. Przypomnę, że badanie przeprowadzono w Stanach Zjednoczonych, które już wówczas były jednym z najbardziej religijnych państwa wśród krajów rozwiniętych. Richard'a Dawkins'a „Bóg urojony”.

talleyrand: W Biblii można znaleźć fragmenty o olbrzymiej literackiej wartości, by wspomnieć choćby „Pieśń nad Pieśniami” czy niezrównaną „Księgę Koheleta” (jak mi mówiono, hebrajski oryginał jest tekstem równie świetnym). Jest jednak inny powód, dlaczego znajomość Biblii jest niezbędnym elementem przyzwoitej edukacji – nasza literatura i kultura czerpią z tej księgi pełnymi garściami. Podobnie zresztą funkcjonuje w naszej kulturze mitologia Greków i Rzymian (o bogach antyku tez uczymy się w szkole, ale nikt nie każe nam w nich wierzyć). Oto więcej niż krótka lista biblijnych (i zainspirowanych Biblią) fraz, zdań i sentencji, które na stałe zagościły w naszych językach, od wielkiej poezji po wyświechtane klisze, popularne powiedzenia i przysłowia. Richard Dawkins „Bóg urojony”.

talleyrand: Napełniajcie ziemię i czyńcie ja sobie poddaną/ Na wschód od Edenu/ Żebro Adama/ Znamię Kaina/ Matuzalemowy wiek/ Miska soczewicy/ Sprzedać pierworództwo/ Drabina Jakubowa/ Niewidomy w Gazie/ Sól ziemi/ W brzuchu wieloryba/ Plagi egipskie/ siedem krów tłustych i siedem krów chudych/ Złoty cielec/ Obcy w obcym kraju/ Krzew gorejący/ Słup soli/ Trąby jerychońskie/ owoc zakazany/ znak czasów/ Kraina mlekiem i miodem płynąca/ Oko za oko, ząb za ząb/ Grzech wasz dosięgnie was/ Filistyni/ Dawid i Goliat/ Jezabel/ Królowa Saby/ Mądrość Salomona/ Salomonowy wyrok/ Cierpliwy jak Hiob/ Arka Noego/ Lewiatan/ Marność nad marnościami/ Jest czas sadzenia i czas wycinania/ Kwaśne winogrona/ Lisy w winnicy/ Przekuwać miecze na lemiesze/ Żywot mi obmierzł/ Jedzmy, pijmy, bo jutro pomrzemy/ kto sieje wiatr, zbiera burzę/ Sodoma i Gomora/ Nie samym chlebem człowiek żyje / Nadstaw drugi policzek/ Perły przed wieprze/ Wilk w owczej skórze/ Płacz i zgrzytanie zębów/ Strząsnąć kurz z sandałów/ Kto nie jest ze mną, jest przeciwko mnie/ Przemienić wodę w wino/ Królestwo moje nie jest z tego świata/ Bogu, co boskie, a cesarzowi, co cesarskie/ Salomonowy wyrok/ Faryzeusze/ Kto pierwszy rzuci kamieniem/ Nikt nie jest prorokiem we własnym kraju/ Czterdzieści batów/ Głos wołającego na puszczy/ Wilk i owca/ Judasz/ Rzeź niewiniątek/ Mirra, kadzidło i złoto/ naród wybrany/ W jaskini lwa/ W drodze do Damaszku/ Niewierny Tomasz/ Powstać z grobu/ Wieczny Tułacz/ Armagedon/ Apokalipsa/ Jeźdźcy Apokalipsy/ Wieża Babel/ Cham/ Ucho igielne/ De profundis/ Quo vadis/ Umywam ręce/ Szabat jest dla człowieka, nie człowiek dla szabatu/ Wdowi grosz/ Grona gniewu/ Zagubiona owieczka/ Syn marnotrawny/ Azaliż jestem stróżem brata mego/ Dobry Samarytanin/ Z Szawła Paweł/ Droga na Golgotę/ Ponieść swój krzyż/ Jam jest Alfa i Omega. Richard Dawkins „Bóg urojony”.

talleyrand: Wszystkie te zwroty i wyrażenia zaczerpnięte zostały wprost z Biblii i nie ulega najmniejszej wątpliwości, że nieznajomość tej księgi znacząco upośledza odbiór dzieł literackich, i to nie tylko dzieł „literatury wysokiej”; odwołania takie możemy znaleźć i u lorda Byrona, i w "My fair lady". Kolejnym pisarzem, który pełnymi garściami czerpał z biblijnego kanonu, był P.G. Wodehouse. Na stronicach jego satyrycznych powieści znaleźć pewnie by można większość sformułowań cytowanych powyżej i jeszcze całe mnóstwo innych, jeden z bohaterów Wodehouse'a był zresztą bardzo dumny z nagrody, jaką jeszcze w szkole otrzymał za świetną znajomość Pisma. Richard Dawkins „Bóg urojony”.

talleyrand: Skoro literatura lżejszego lotu jest tak pełna biblijnych odniesień i aluzji, trudno się dziwić, że literatury wysokiej dotyczy to w jeszcze większym stopniu. Naseeb Shakeen znalazł w dziełach Szekspira ponad trzysta takich przykładów, a jego opracowanie jest często cytowane i powszechnie uznawane za bardzo rzetelne. Bardzo wiele ciekawych informacji znaleźć też można w Bible Literacy Report, opublikowanym w Fairfax w Wirginii (co prawda, za pieniądz Templetona, ale niech tam). Trudno jednak nie zgodzić się z wyrażoną w tej książce opinią, że znajomość Biblii jest niezbędna, jeśli ktoś chce rzeczywiście poznać i zrozumieć angielską literaturę; to zresztą zgodna opinia wykładowców i nauczycieli tego przedmiotu. Oczywiście to twierdzenie odnosi się do wszystkich wielkich literatur europejskich, choćby francuskiej, niemieckiej, włoskiej, rosyjskiej czy hiszpańskiej. Dla literatury arabskiej zapewne tym samym będzie znajomość Koranu, a dla mieszkańców Indii znajomość Bhagawad Gity. (Dzieło Wagnera zaś w pełni docenić może tylko ktoś, kto ma jakie takie pojęcie o mitologii germańskiej – a warto, bo jak twierdzą wtajemniczeni, muzyka Wagnera jest znacznie lepsza, niż to słychać). Richard Dawkins „Bóg urojony”.

talleyrand: Może teraz zakończę ten wątek. Mam nadzieję, że powiedziałem dość, by przekonać moich czytelników (może przynajmniej tych nieco starszych), ze światopogląd ateistyczny w żadnym wypadku nie wiąże się z żądaniem wyrzucenia Biblii i innych świętych ksiąg z programów szkolnych i z kanonu edukacyjnego. Światopogląd ten nie oznacza również, że nie wolno nam zachować sentymentu i przywiązania do kulturowej i literackiej tradycji judaizmu, anglikanizmu, katolicyzmu czy islamu. Bez kłopotu można nawet uczestniczyć w religijnych ceremoniach, jak śluby czy pogrzeby, nie akceptując całej nadprzyrodzonej otoczki i wierzeń, które historycznie wiążą się z tymi tradycjami. Można porzucić wiarę w Boga, nie tracąc nic z całego skarbu kulturowego dziedzictwa.Richard Dawkins „Bóg urojony”.

Marx.: tym ludziom biblia potrzebna jeszcze mniej niż przysłowiowe umarłemu kadzidło, ale widać kler niezależnie od barw klubowych bije propagandową pianę

voltaire: O co jest ta cała wojna, jeśli nie o kulturę?