Magiczna, najkrótsza noc

Noc Kupały czy Noc Świętojańska?

Noc Kupały, znana również jako Święto Kupały, Kupalnocka lub Sobótka to jedno z najstarszych i najbardziej barwnych świąt ludowych obchodzonych w Europie Środkowej wśród Słowian Wschodnich. Zwana też „słowiańskimi Walentynkami”. To wyjątkowe wydarzenie, odbywało się w najkrótszą noc roku, czyli w okresie przesilenia letniego – z 21 na 22 czerwca lub 20 na 21 czerwca (w lata przestępne). Przesilenie letnie w tym roku wypada 21 czerwca o godzinie 16.58. Po nim następuje najkrótsza noc w roku.

Obrzędy związane z Nocą Kupały mają głębokie korzenie w wierzeniach pogańskich i symbolizują przejście ze świata ciemności do światła, to okazja do oddania hołdu słońcu i oczyszczenia się z negatywnej energii. Dokonywano tego poprzez skoki nad ogniskiem lub kąpiele wśród ziół leczniczych, rozpalanie ognisk, skakanie przez nie, plecenie i puszczanie wianków na wodę, obmywanie się w niej oraz poszukiwanie kwiatu paproci. W ten dzień dozwolona była swoboda obyczajowa i nikt nie patrzył źle na niepoślubionych idących tylko we dwoje w ciemny las w poszukiwaniu „kwiatu paproci”.

„Wieczór owego dnia – i noc – według starodawnych wierzeń ludowych pełne były dziwów. Podczas nich bowiem ogień, woda i zioła nabierały nadzwyczajnych czy wręcz cudownych własności, a wszelkie duchy oraz czarownice były niezwykle aktywne”, podaje na kartach swych „Dorocznych zwyczajów i obrzędów na Śląsku Cieszyńskim” Jan Szymik.

Z obrzędami pogańskimi związane było plecenie przez panny wianków z siedmiu ziół oraz puszczanie ich na wodę z zapaloną świeczką pośrodku. Następnie wianki z wody wyławiali kawalerowie. Wierzono, że wianek panny, który nie zatonął i został wyłowiony przez kawalera najpewniej szybko wyjdzie za maż, najprawdopodobniej za niego właśnie.

Z biegiem czasu, po przyjęciu chrześcijaństwa pogański obrzęd musiał zostać zastąpiony przez taki, który byłby dopasowany do nowej religii. Tak pojawiła się Noc Świętego Jana, czy też Noc Świętojańska obchodzona w nocy z 23 na 24 czerwca. Z biegiem czasu oba święta połączyły się w świadomości ludzi w jedno.

Jakie imprezy związane ze świętem na Śląsku Cieszyńskim?

Brenna:

Noc świętojańska w Brennej - 24.06.2023, czyli ostatnia sobota czerwca w Gminie Brenna od wielu lat wiąże się z obchodami Nocy Świętojańskiej. Tak będzie i w tym roku: po nabożeństwie i poświęceniu ognia zebrani będą bawić się w amfiteatrze. Zobacz szczegóły 

Warsztaty Wianków Świętojańśkich – 24.06.2023 Będzie można dowiedzieć się dlaczego w Brennej nie rzucano wianków na wodę? A kto poraz pierwszy pokazał miejscowym góralom tę słowiańską tradycję?  Co w takim razie z nimi robiono? Jakie rośliny, zioła mogły się w nim znaleźć, a jakich nie wolno było dodawać? Szczegóły 

Spacer Świętojański z botanikiem - 25.06.2023 - Spacer Świętojański z Tomaszem Beczałą - mieszkańcem Śląska Cieszyńskiego, członkiem Stowarzyszenia Górecki Klub Przyrodniczy,  doktorem botaniki, przyrodnikiem, pedagogiem, regionalistą, a nade wszystko pasjonatem. Więcej

Wisła:

Świętojańska Wrzawa – 24-25.06.2023 - na imprezy zapraszają wspólnie Przysłop Pod Baranią Górą Schronisko Górskie PTTK oraz Schronisko „Soszów” Szczegóły 

Wiślańskie Wianki – 23.06.2023 - impreza w Parku Kopczyńskiego z pleceniem wianków i występami kapeli regionalnych, a także opowieść ciotki Księżnikowej o Nocy Świętojańskiej, przejście nad rzekę i puszczanie wianków . Szczegóły

Skoczów

XXXIV CROSS ŚWIĘTOJAŃSKI w Skoczowie – zawody biegowe. Więcej 

Ogniska Świętojańskie - 24.06.2023 - rozpalenie ognisk na Wzgórzu Kaplicówka. Śpiewanie piosenek z udziałem Kapeli Góralskiej Wisła. Szczegóły 

Zebrzydowice

WIANKI – impreza odbędzie się 1-2 lipca br. W programie m.in. korowód wiankowy, wodowanie wianków, pokaz sztucznych ogni, festiwal piosenki dziecięcej oraz koncerty. Szczegóły 

red.