Historycy o sporze o Śląsk Cieszyński w latach 1918 – 1920

Tomàš Rusek z Uniwersytetu Śląskiego w Opawie oraz Daniel Korbel – doktorant na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach przedstawili najnowsze wyniki badań nad historią wojny ośmiodniowej obejmujące analizy porównawcze w archiwach polskich i czeskich, analizy zachowanych nagrań kronik filmowych czy relacji świadków.

Temat wojny sprzed 104 lat najwyraźniej interesuje wielu mieszkańców regionu, gdyż sala, w której zorganizowano debatę, była pełna i przez równe dwie godziny trwania prelekcji wszyscy słuchali z zainteresowaniem. Na koniec spotkania, podczas którego prelegenci bynajmniej nie wyczerpali tematu, Zbyšek Ondřeka – dyrektor Muzeum Ziemi Cieszyńskiej zapowiedział, że będzie kontynuacja. — Prelekcja miała być na zakończenie wystawy o plebiscycie, tymczasem panowie nie zdążyli omówić nawet końca wojny. Tak więc zakładam, że jeszcze będzie o czym mówić. Jest to tylko kwestia uzgodnienia pasującego obu prelegentom terminu — stwierdził.

— Uważam, że bardzo dobrze, że zarówno wystawa, jak i debata odbyła się z udziałem zarówno czeskiego, jak i polskiego historyka. Od tamtych wydarzeń minęło już ponad sto lat. Jest to wystarczający czas na to, żeby można było patrzeć na nie bez zbytecznych legend i emocji i zająć się faktografią. Bardzo dobrze, że temat podejmuje młoda generacja historyków, którzy nie są obciążeni często subiektywnymi, osobistymi przeżyciami i wrażeniami i potrafią znaleźć drogę do oceny tamtych historycznych wydarzeń i mówić o nich obiektywnymi słowami i obiektywnie je oceniać — dodał Ondřeka.

— Dzisiaj nie zdążyliśmy dojść nawet do omówienia końca tego konfliktu. Przybliżyliśmy tylko sam przebieg wojny ośmiodniowej, i to nawet nie do końca. Było dużo pytań. Mnie się wydaje, że powoli udaje się nam trochę krążące wokół historii tamtego okresu legendy obiektywnie weryfikować — podsumował po wykładzie Tomàš Rusek.

Tomàš Rusek i Daniel Korbel ten trudny temat omawiali podczas niejednej już wspólnej prelekcji. Wszystkie poprzednie wystąpienia obu historyków odbywały się jednak dotychczas po polskiej stronie granicy. Spotkanie zorganizowane w ramach Klubu Muzeum Ziemi Cieszyńskiej było więc pierwszą możliwością wysłuchania wykładu w języku czeskim.

Jeszcze do końca lutego obejrzeć można wystawę o Plebiscycie, jaki miał odbyć się w 1920 roku. Później różne instytucje będą mogły wystawę wypożyczać

Wystawę oglądać można w głównej siedzibie Muzeum Ziemi Cieszyńskiej do 25 lutego 2024 roku. Muzeum otwarte jest od wtorku do piątku w godzinach 8:00 do 16:00, w soboty i niedzielę od 9:00 do 17:00. O samej wystawie pisaliśmy przy okazji otwierającego ją wernisażu. Wernisaż pierwszej odsłony wystawy odbył się w piątek 6 maja 2022 roku w Muzeum Śląska Cieszyńskiego.

Wystawa została przygotowana w ramach wspólnego projektu przez Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie oraz Uniwersytet Śląski w Opawie. Jej autorem jest dr Tomáš Rusek. Pomocą służył mu Daniel Korbel.

— Jest to wspólna praca historyków z obu stron granicy i staraliśmy się pokazać tamte wydarzenia jak najbardziej obiektywnie. Tak, by nie pokazywać ich jedynie z polskiej, czy czeskiej perspektywy, a obiektywnie — mówi Tomàš Rusek — autor wystawy.

— Wystawa „Plebiscyt 1920” mówi o chyba najtrudniejszej epoce w historii stosunków czesko-polskich tutaj, w naszym regionie. Jest to wystawa unikalna w tym sensie, że jest dwujęzyczna. Plansze są podwójne. Jedna plansza jest po czesku, a druga po polsku. Tekst, który jest opublikowany na planszach, jest ten sam w obu językach. Jest więc dostępna dla wszystkich. Można też tę wystawę podzielić i część polskojęzyczna może podróżować po muzeach i instytucjach w Polsce, a czeska w Czechach — dodaje Rusek.

14 plansz, które składają się na wystawę, jest własnością Uniwersytetu Śląskiego w Opawie. Instytucje z obu stron granicy mogą ją wypożyczać, by zaprezentować u siebie całość, bądź tylko czeską lub tylko polską jej część.

(indi)