Zobacz protokoły plenarne Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego

W związku z setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości, zaprezentowany zostanie bezcenny rękopis bezpośrednio związany z wydarzeniami z lat 1918–1920 – protokoły posiedzeń plenarnych Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, które – będąc ważnym dokumentem odradzania się Rzeczypospolitej po okresie zaborów – znacznie wykraczają swą wartością poza region Śląska Cieszyńskiego. Powstała 19 października 1918 roku Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego była pierwszym niezależnym od państw zaborczych organem politycznym odradzającego się państwa polskiego.

Na rękopiśmienne protokoły jej posiedzeń plenarnych składają się dwa oprawne woluminy pokaźnej grubości i formatu zbliżonego do A4, pieczołowicie zapisane głównie ręką protokolanta Rady Feliksa Hajduka, a zawierające szczegółowe relacje z dyskusji jej członków oraz interesantów od czasu powstania Rady 19 października 1918 roku do ostatniego posiedzenia 4 sierpnia 1920 roku. W sumie dokumentują one 107 spotkań, dostarczając szczegółowych informacji nie tylko na temat samej faktografii związanej z okresem polsko-czeskiego konfliktu o Śląsk Cieszyński w latach 1918–1920, ale również chociażby kwestii personalnych, np. celów i pobudek, jakie przyświecały członkom Rady Narodowej przy podejmowaniu kolejnych decyzji, ich kompetencji do sprawowania rządów, kultury politycznej, intelektualnych horyzontów, a nawet towarzyskich uprzedzeń czy emocji, jakie wpływały na ich opinie i decyzje.

Protokoły uznawane były za zaginione od końca lat trzydziestych do roku 1990, kiedy to zostały odnalezione podczas skontrum przeprowadzanego w zbiorach Oddziału Zabytkowego Biblioteki Śląskiej, w związku z ich przejęciem przez Bibliotekę Miejską w Cieszynie i przygotowaniami do utworzenia Książnicy Cieszyńskiej. Były wyłączone z obiegu naukowego podczas powstawania najobszerniejszych opracowań na temat Rady, co dziś nadaje im dodatkowego wymiaru i zmusza do refleksji nad koniecznością ponownego opracowania jej dziejów.

(red./mat.pras.)