Oczami niewidomego (28): 65 lat niewidomych w Polsce

W Połowie XIX wieku pojawiają się pierwsze próby organizowania się niewidomych. W Warszawie powstaje Stowarzyszenie Niewidomych Muzyków, które przetrwa aż do wybuchu II wojny światowej.

W latach 1910-1911 hrabianka Róża Czacka powołuje Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi prowadzące do dnia dzisiejszego placówkę szkoleniowo-wychowawczą dla dzieci i młodzieży niewidomej w podwarszawskich Laskach.

W roku 1923 w Warszawie rozpoczyna działalność Zjednoczenie Pracowników Niewidomych RP. Jest to jeden z kilku regionalnych związków cywilnych niewidomych. Inne powstałe w latach 1920-1926 działały m.in. na Górnym Śląsku, w Bydgoszczy i w Łodzi. W okresie międzywojennym istniał także ogólnokrajowy Związek Ociemniałych Żołnierzy kierowany przez mjr. Edwina Wagnera, posła na Sejm II RP.

Przyszedł wrzesień 1939 roku i na kilka lat nastąpiła przerwa w działalności organizacji, stowarzyszeń czy związków. Jeszcze w 1945 roku rozpoczynają się próby odradzania środowiska niewidomych. W Warszawie powstaje Związek Zawodowy Pracowników Niewidomych, w Łodzi – Związek Niewidomych Miasta Łodzi. Działalność wznawiają także: Związek Niewidomych w Bydgoszczy oraz Stowarzyszenie Niewidomych Województwa Śląsko-Dąbrowskiego w Chorzowie.

W roku 1948 powstaje miesięcznik „Pochodnia” wydawany w brajlu. Ukazują się pierwsze książki i podręczniki dla osób niewidomych. W późniejszych latach PZN zaczął wydawać także inne czasopisma przeznaczone m.in. dla dzieci i młodzieży. Brajlowska drukarnia mieściła się początkowo w Gdańsku.

Jest czerwiec 1951 roku odbywa się zjazd zjednoczeniowy, na którym dochodzi do połączenia dwóch odrębnych stowarzyszeń Związku Pracowników Niewidomych RP i Związku Ociemniałych Żołnierzy w nową ogólnopolską organizację pod nazwą Polski Związek Niewidomych. Na jej czele stanął mjr Leon Wrzosek. Zgodnie ze statutem członkiem Związku mogła zostać każda osoba legitymująca się inwalidztwem pierwszej lub drugiej grupy z tytułu utraty wzroku. Dzieci do lat osiemnastu uzyskiwały status członka podopiecznego.

Rok 1956 to oddanie do użytku nowej siedziby PZN – budynku przy ul. Konwiktorskiej 9 w Warszawie, do której przeniesiono obok Zarządu Głównego rozrzucone po całej stolicy placówki Związku m.in.: drukarnię brajlowską, redakcje czasopism, bibliotekęi wypożyczalnię książek. W budynku przy ul. Konwiktorskiej 9 do dzisiaj znajduje siedziba Zarządu Głównego Polskiego Związku Niewidomych.

Od ponad 60 lat PZN skutecznie zapobiega wykluczeniu społecznemu oraz zawodowemu niewidomych i słabowidzących.

Związek niesie wszechstronną pomoc osobom dotkniętym chorobami narządu wzroku oraz ich rodzinom.

W szeregach PZN jest przeszło 50 000 członków, ale liczba ciągle rośnie.

Dzięki prowadzonej przez PZN, a głównie przez koła terenowe działalności doradczej, rehabilitacyjnej, informacyjnej, szkoleniowej, kulturalnej i promocyjnej każdy niewidomy czy słabowidzący może odnaleźć coś przydatnego dla niego oraz może liczyć na wsparcie w pierwszych tygodniach i miesiącach po utracie wzroku.

Andrzej Koenig