Informacje o referendum na autobusach to fake. Są jednak plany odwołania włodarzy

Zakończył się okres ochronny dla włodarzy gmin – zgodnie z ustawą o referendum lokalnym, możliwe jest odwołanie wójta lub burmistrza (a także rady gminy) w drodze referendum, jednak nie wcześniej niż 1u0 miesięcy od dnia wyboru organu (lub 10 miesięcy od ostatniego referendum). Wybory samorządowe odbyły się w kwietniu 2024 roku, nietrudno więc policzyć, że okres ochronny dla samorządowców kończy się w lutym 2025 roku.

Na ten moment czekała część mieszkańców Cieszyna, niezadowolona z obecnej kadry zarządzającej miastem. O możliwości przeprowadzenia referendum mówiło się od dawna. Dziś jednak do sieci trafiło nagranie, przedstawiające cieszyński autobus z hasłem promującym referendum – jest to zapowiedź przeprowadzenia w Cieszynie referendum. To konkretne nagranie to żart, nie jest prawdziwe, zostało wygenerowane komputerowo. Filmik miał jednak zwrócić uwagę mieszkańców Cieszyna na możliwość przeprowadzenia takiego referendum i wywołać dyskusję w tym zakresie – mówi Tomasz Dyszkiewicz, jeden z pomysłodawców przedsięwzięcia i autor materiału video.

Cieszyńskie autobusy są więc obecnie wolne od takich grafik, jednak część mieszkańców Cieszyna zapowiada, że będzie się starała przeprowadzić referendum. To jednak wymaga pokonania kilku formalności.

Zgodnie z ustawą o referendum lokalnym, z inicjatywą przeprowadzenia takiego głosowania może wystąpić m.in. grupa przynajmniej 15 obywateli, którym przysługuje prawo wybierania w danej gminie. Inicjator referendum musi powiadomić o tej inicjatywie burmistrza, a burmistrz musi mu przekazać liczbę wyborców uprawnionych do głosowania. Inicjator referendum o sprawie musi powiadomić również właściwego komisarza wyborczego.

Dopiero po spełnieniu tych formalności można poważnie zabrać się za przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania burmistrza. W ciągu 60 dni od powiadomienia trzeba bowiem zebrać odpowiednią liczbę podpisów osób, które popierają tę inicjatywę. To 10% wszystkich uprawnionych do głosowania na terenie danej miejscowości.

Jeżeli uda się przeprowadzić referendum, wcale nie jest powiedziane, że faktycznie zmieni się władza. Odwołanie włodarza danej miejscowości może nastąpić dopiero w momencie, gdy w referendum weźmie udział 3/5 uprawnionych do głosowania (a 60% to naprawdę wysoka frekwencja). Co więcej, większość z głosujących musi opowiedzieć się za zmianą.

Na Śląsku Cieszyńskim jeszcze nigdy nie odwołano urzędującego włodarza w tym trybie. Jednak w województwie śląskim takie sytuacje już miały miejsce. Przykładem może być skuteczne odwołanie prezydenta Bytomia w trybie referendum w 2012 roku.

JŚ