312 lat temu wyznaczyli miejsce pod budowę kościoła

św. Patryk.: nie ma tego złego - wypchnięci onegdaj przez 'łaskawcę' władcę katolika za opłotki Cieszyna dziś szczycą się w nim najbardziej okazałym w mieście kościołem, przy tym największą świątynią ewangelicką w Polsce - bogu dzięki za ewangelików w regionie, wiele wnieśli i dalej wnoszą w bogactwo tradycji i kultury

św. Patryk.: obecność 'lutrów' w regionie od zawsze była dla katolików, w szczególności kleru, swoistym wyznacznikiem granic pysznowładczej bezkarności i wyznaniowej hucpy do jakiej ci się mogli posuwać na tym terenie - w lokalnej konfrontacji tych dwóch kościołów obie strony wiele zyskały

donekT: Jak najbardziej, szczere gratulacje z okazji obchodzonego jubileuszu. Kościół Jezusowy w Cieszynie i miejscowa wspólnota wyznaniowa związana z tym obiektem stanowią niewątpliwie dumę dla miasta i regionu.

donekT: Przy okazji wypada spojrzeć na drugą część janusowego oblicza umowy międzynarodowej, gwarantującej wybudowanie konkretnego rodzaju obiektu. W XVIII w. mniejszości wyznaniowe były wykorzystywane przez ościenne państwa jako pozorowane uzasadnienie pod podejmowanie interwencji w sprawy wewnętrzne swoich sąsiadów, podobnie jak czyni się współcześnie, choć dziś większą uwagę przykłada się pod mniejszości narodowe i etniczne. Z tego powodu wspólnoty protestanckie na Śląsku były obiektem zainteresowania ze strony Prus, a jeszcze wcześniej, przed czasami Fryderyka II, protestanci jako swego protektora upatrywali władcę Szwecji, w tym konkretnym przypadku, mowa o Karolu XII.

donekT: Karol XII był jednym z czołowych rozgrywających w trakcie III wojny północnej (1700-1721). Dał się poznać jako młody władca, zagorzały protestant wychowany na lekturze Biblii, zwłaszcza Ksiąg Machabejskich. III wojna północna została wszczęta w konsekwencji splotu szeregu czynników, jednym z nich były dążenia Augusta II Mocnego (w Polsce, Fryderyk August I w Saksonii), do zajęcia domeny umożliwiającej ugruntowanie władzy Wettynów w Rzeczpospolitej (w ramach elekcji).

donekT: Karol XII, świadomy zagrożenia wynikłego z zaistniałej sytuacji międzynarodowej i kierujący się wyznaniową gorliwością przygotował się na spodziewany atak (koalicji Rosji, Danii i Saksonii) i wkroczył na terytorium Rzeczpospolitej, oficjalnie niebiorącej udziału w wojnie, ale będącej wówczas w unii z Saksonią. Aby wedrzeć się na terytorium Saksonii, Szwedzi zmuszeni byli przejść przez terytorium Śląska, ówcześnie znajdującego się jako kraj pod władaniem Habsburgów. Saksonia nie miała wspólnej granicy z Polską, a droga z Lipska do Warszawy biegła przez habsburski Śląsk. Ziemie Habsburgów stanowiły wtedy coś w rodzaju konglomeratu, gdzie Habsburgowie sprawowali władzę dziedziczną. Państwo Czeskie już wówczas nie istniało, upadło w 1620 r., a Śląsk był traktowany jako osobny habsburski kraj.

donekT: Karol XII przechodząc przez Śląsk, postanowił ująć się za miejscowymi wspólnotami protestanckimi, co wykorzystał jako pretekst pod interwencję w wewnętrzne sprawy państw Habsburgów (konkretnego kraju), wówczas pod panowaniem Józefa I. Istota pokoju religijnego w Rzeszy przejawiała się na dowolności wyboru religii panującej przez miejscowego władcę, z czym zmuszeni byli pogodzić się jego poddani. Inaczej to wyglądało w ówczesnej Polsce. Na Śląsku, wówczas znajdującym się pod panowaniem katolickich Habsburgów, religią preferowaną był katolicyzm, zgodnie z uregulowaniami zawartych pokojów wyznaniowych. Miejscowe wspólnoty innowiercze, w związku z tym, znajdowały się w zainteresowaniu wrogich wobec Habsburgów państw, i przez te traktowane były jako potencjalna baza społeczna sprzyjająca zmianie przynależności państwowej. Wykorzystał to w późniejszym okresie Fryderyk II pod zabór niemal całego Śląska (bez części cieszyńskiej i opawskiej).

donekT: Cesarz Józef I, przez wzgląd na sukcesy i szybkość działania Karola XII, postanowił ugiąć się pod presją szwedzkiego monarchy i uprzywilejować sytuację protestantów na terenie Śląska (jednego z krajów Habsburgów), choć polityka wyznaniowa Wiednia na Śląsku nie odbiegała od standardów panujących w Rzeszy i to uregulowanych w konsekwencji międzypaństwowych umów. Katolicy w krajach pod panowaniem władców protestanckich na terenie Rzeszy nie byli lepiej traktowani niż protestanci pod panowaniem Habsburgów. Zachowanie Karola XII na Śląsku stanowiło ewidentną interwencję w sprawy wewnętrzne kraju pod panowaniem Habsburgów i to łamiącym uregulowania wcześniej zawartych i obowiązujących na terenie Rzeszy pokojów. W związku z tym, w kontekście Rzeszy, śmiało możemy mówić o uprzywilejowaniu wspólnot protestanckich na Śląsku, w porównaniu z położeniem katolików w krajach protestanckich Rzeszy. Tym właściwie jest Ugoda Altransztadzka, która w rzeczywistości uprzywilejowywała miejscowe wspólnoty protestanckie na Śląsku, gdzie te wspólnoty protestanckie wbrew obowiązującym w Rzeszy uregulowaniom mogły niemal swobodnie funkcjonować, tak jakby Śląsk był krajem pod panowaniem protestanckiego władcy, w znaczeniu, iż protestantyzm stawał się na Śląsku jakby drugim oficjalnym wyznaniem.

donekT: Po zwycięskiej interwencji w Saksonii i udanej ingerencji w sprawy wewnętrzne jednego z habsburskich krajów (Śląsk był osobnym krajem, nie był wówczas częścią Czech, które straciły suwerenność w 1620 r.), Karol XII działania wojenne na powrót przeniósł na terytorium Rzeczpospolitej, która oficjalnie nie brała udziału w wojnie i podążył w kierunku Moskwy. W 1709 r. Szwedzi ponieśli sromotną klęskę pod Połtawą, która stanowi ważną cezurę w dziejach Szwecji. Od tej pory mamy do czynienia z upadkiem Szwedzkiego Imperium, potwierdzonym w 1721 r. w Nystad. W konsekwencji III Wojny Północnej protestanci na Śląsku zyskali uprzywilejowanie, załamała się potęga Szwecji, Rosja w relacjach międzynarodowych zaczęła być traktowana jako mocarstwo, Polska od 1717 stała się czymś w rodzaju rosyjskiego protektoratu, a August II stracił okazję do zwiększenia znaczenia władzy królewskiej w Polsce. W latach 1700- 1721 zmienił się układ sił w Europie z południkowego (Szwecja, Rzeczpospolita, Imperium Osmańskie) na równoleżnikowy (Rosja, Prusy), który faktycznie, z pewnymi zmianami, obowiązuje do dziś i determinuje politykę w tej części Europy.

donekT: Obecność Szwedów w Rzeczpospolitej pod wodzą Karola XII, dobroczyńcy wspólnot protestanckich na Śląsku, była niemal równie destrukcyjna, jak interwencja szwedzka w Polsce w trakcie II wojny północnej (1655-1660). Z kolei wspólnoty protestanckie na Śląsku ułatwiły przejęcie władzy na przeważającej części Śląska przez Prusy Fryderyka II (zabór), w konsekwencji wojen śląskich. Prusy jako rekompensatę za utracony Śląska zaproponowały Austrii zajęcie terenu ówczesnej południowej części Rzeczpospolitej, które przez Wiedeń zastały ochrzczone mianem Królestwa Galicji i Lodomerii. Śląsk z kolei stał się integralną częścią Prus, od 1871 r. Państwa Niemieckiego o narodowym charakterze. To dzięki przejęciu Śląska, Prusy stały się mocarstwem i uzyskały podstawę terytorialną pod prowadzenie dalszej ekspansji. Oczywiście, protestanci na Śląsku mają powód do świętowania, jednak ten sukces należy rozpatrywać w szerszym kontekście, a nie tylko wąskim wyznaniowym.

donekT: O ile polityczne konsekwencje wydarzeń sprzed 312 lat nie były korzystne dla późniejszego stanu posiadania polskości na Śląsku, na niwie wyznaniowej śląscy protestanci zyskali wiele, na kanwie sytuacji panującej w ówczesnej Rzeszy, mogli czuć się uprzywilejowani. Wspólnoty protestanckie, kierując się interesem wyznaniowym, ułatwiły zabór sporej części Śląska przez Prusy, a wprowadzony przez Prusy obowiązek szkolny wpłynął na zniemczenie miejscowej ludności, zwłaszcza na Dolnym Śląsku, przez co od XVIII w. Dolny Śląsk stopniowo przestawał być regionem, gdzie ludność miejscowa posługiwała się również lokalnymi gwarami j. polskiego. Warto dodać, iż w odniesieniu do Śląska, zwłaszcza jeżeli mowa o Górnym Śląsku, to wspólnoty protestanckie w sporej mierze stanowiły ostoję polskości, przynajmniej do pewnego okresu, gdzie sprawa się nieco skomplikowała.