Zaolzie: 120 lat polskiej szkoły w Gródku

Uczniowie wystąpili z przedstawieniem, w którym w żartobliwej formie, bez jakiegokolwiek patosu tak typowego dla wielu szkolnych akademii przedstawili historię i współczesność szkoły. W jednej ze scenek, przedstawiającej „spotkanie w czasie” obecnych uczniów ze swymi rówieśnikami sprzed ponad wieku dzieci opowiadały o różnicach i zmianach jakie nastąpiły w przeciągu tego czasu.

– W klasie nas było kupa – mówiła dziewczynka odgrywająca uczennicę sprzed wieku. – Niekiedy aji pindziesiónt. Ławki były drzewiane, a na każdej był kałamarz z atramyntym. Uczyli my sie pisać, rachować i czytać. A kto nie uważoł, tego nauczyciel upómnioł dutkami. W dómu my się nigdy nie prziznali, bo by my dostali jeszcze roz.
Na to obecna wychowanka gródeckiej szkoły.
– Tak nas jest teraz w klasie piętnaście, na ławce mamy komputer, a uczymy się ściągać różne informacyje z internetu. Nauczyciel nas nijak nie upomina, bo się boi, że go tata z mamą dają do sądu.

– A u nas w szkole niedawno pojawiły sie wszy. Wiecie co to je? – zapytała dziewczynka z XXI wieku
– No jasne! to są chroboki, co żyją we włosach – odpowiedziała jej „o wiek starsza” uczennica.
– Dziecka! – odezwał się nagle jeden z chłopców. – To znaczy, że za tych sto roków do czasów dzisiejszych dochowały się tylko wszy, inaczy wszycko się zmieniło…

– A w jakim języku przebiega nauka? – padło pytanie od innego chłopca.
– Na razie jeszcze ciągle w języku polskim, ale nie wiadomo jak długo, bo mocno wciska się język czeski i angielski – padła odpowiedź.
– To znaczy, że naszej kultury, pieśniczek i tańców już ni ma?
– No są, ale tym się interesują już tylko nieliczne zespoły…
Śmiech na ustach dzieci i dorosłych. Ale słowa te, choć wypowiedziane w kabaretowym stylu, dokładnie opisują aktualną sytuację na Zaolziu.

Na zakończenie występów dzieci zwróciły się nie tyle do siebie, co raczej do zebranej publiczności.– Pokażemy wam i obecnym na sali widzom naszą przyszłość… oto nasi przedszkolacy. Bo do gródeckiego przedszkola zapisywanych jest sporo dzieci i to nie tylko z Gródka ale i sąsiednich miejscowości. Ciekawostką wartą podkreślenia jest fakt, że do tamtejszej placówki posyła swoje dziecko jeden z deputowanych do czeskiego parlamentu, pochodzący z południowych Moraw.

Z historią szkoły, na podstawie dawnych kronik zapoznał w przerwie występów dyrektor Kazimierz Cieślar. Skoncentrował się na licznych ciekawostkach, swoistych kuriozach, drobiazgach, które z perspektywy wieku wydają się wręcz niewyobrażalne. – Najważniejszym wydarzeniem w roku szkolnym 1928/29 była bardzo ostra zima. Dnia 11 lutego 1929 roku wskazywał ciepłomierz w szkole w Gródku minus 33 stopni. W szkole zamarzły wszystkie wychodki i musiano cztery dni nie uczyć dla ogrzania tychże.

Po zakończeniu części oficjalnej goście mogli się udać na zwiedzanie szkoły, a także obejrzeć jubileuszową wystawę, na której poza starymi fotografiami, na których z trudem usiłowali rozpoznać się absolwenci nie zabrakło również starych drewnianych ław z wyciętym otworem na „kałamarz z atramyntym”, świadectw szkolnych, podręczników i kronik.

Gródecka szkoła powstała 1869 roku, zaraz po wprowadzeniu ustawy o obowiązku tworzenia szkół w miejscowościach, gdzie znajduje się przynajmniej czterdzieścioro dzieci w wieku szkolnym. Placówka przemieszczała się z miejsca na miejsce, aż pod koniec XIX stulecia postanowiono wybudować nowy gmach, który mógłby pomieścić wzrastając z roku na roku liczbę uczniów. Z inicjatywy jej kierownika Adama Zielina i wójta Adama Nikodema postawiono nowy budynek przy „cysarskij ceście” i oddano go do użytku w 1895 roku. Obecnie szkoła należy do jednej z bardziej nowoczesnych polskich placówek oświatowych na Zaolziu. Na jesieni tego roku na terenie szkoły powstało boisko z placem zabaw, arboretum i miejsce wypoczynkowe dla dzieci i rodziców.

O gródeckiej szkole pisaliśmy już w czerwcu: Festyn Szkolny w Gródku

(ÿ)