Kadłubiec: 'Zachować twarz'. Zapowiedź książki „Mały Leksykon Kultury Ludowej Śląska Cieszyńskiego. Kultura duchowa” prof. Karola Daniela Kadłubca

Ponad dwieście stron pełnych informacji, zdjęć i haseł dwujęzycznego polsko-czeskiego wydawnictwa – tak prezentuje się „Mały Leksykon Kultury Ludowej Śląska Cieszyńskiego. Kultura duchowa” autorstwa prof. Karola Daniela Kadłubca. To pierwszy tom zamierzonego wydawnictwa – w drugim ma znaleźć się „kultura materialna”.

Prace nad leksykonem prof. Kadłubiec prowadził od lutego 2023, ale jest on wynikiem kilkudziesięcioletniego zdobywania wiedzy o folklorze Śląska Cieszyńskiego, którego efekty to także kilka książek i kilkaset artykułów, które prof. Kadłubiec na ten temat opublikował do tej pory. – To takie syntetyczne spojrzenie na cieszyńską tradycję duchową – określa swoje najnowsze dzieło prof. Kadłubiec.

Dla kogo jest przeznaczony Mały Leksykon? - Dla wszystkich miłośników tych wspaniałych wartości, które w ciągu wieków wydała nasza Ziemia. Jednak wydajemy Leksykon przede wszystkim z myślą o najmłodszych generacjach, od nich bowiem będzie zależała kontynuacja, żywotność tej tradycji, która jest najważniejszym znakiem rozpoznawczym i bogactwem Śląska Cieszyńskiego. Ale, rzecz jasna, skorzystać mogą z niego zespoły folklorystyczne, kapele ludowe, biblioteki, ośrodki informacji, redakcje itp. – zauważa Kadłubiec.

Na temat folkloru i kultury ludowej Śląska Cieszyńskiego mamy już sporo pozycji. Po co powstał Leksykon?

- Żeby w formie zwięzłej, hasłowej podać obraz tego, co odziedziczyliśmy po przodkach, i przekonać czytelników,  iż trzeba zrobić wszystko, by w globalizującym się świecie Ziemia Cieszyńska zachowała swoją twarz, swoją indywidualność. Ziemia bez twarzy jest bowiem niczym – mówi Kadłubiec.

Czy po tylu latach pracy z materiałem kultury ludowej Śląska Cieszyńskiego jakieś zagadnienia były dla Pana Profesora trudne? - Najtrudniejsze były te, którymi nie zajmuję się na co dzień, czyli np. kwestie strojów ludowych, natomiast bardzo ciekawa okazuje się obrzędowość doroczna, łącząca folklor słowny, pieśniowy i taneczny, no i rekwizyty do tego – zdradza.

Książka – przy takim bogactwie materiału – ma tylko nieco ponad 200 stron. Na jakie tematy nie znalazło się miejsca w leksykonie? - Leksykon jest poświęcony kulturze duchowej, toteż nie znalazła się w nim kultura materialna i artystyczna.  To wszystko będzie w tomie drugim – zapowiada badacz folkloru Śląska Cieszyńskiego.

Kiedy dokładnie wydawnictwo trafi do księgarni i gdzie będzie można je zakupić?

- Mam wielką nadzieję, że stanie się tak najpóźniej na początku grudnia, a książka będzie dostępna m. in. w cieszyńskiej Księgarni Piastowskiej, w Ustroniu, Wiśle, Bielsku-Białej, postaramy się ją dowieźć także do Strumienia – obiecuje autor Płyniesz Olzo. Monografia kultury ludowej Śląska Cieszyńskiego.

Co zawiera książka? Pierwsza część jest językowa: zawiera informacje o fonetyce, deklinacji, składni, cechach fleksyjnych itp. Kolejny rozdział poświęcony jest pieśni i prozie ludowej oraz zawiera sekcję folklorystyczną. W trzecim rozdziale znajdziemy informacje o tradycji obrzędowej, bajki, legendy, podania, humor czy przysłowia. W kolejnych: Pieśni ludowe, Tańce ludowe, Stroje ludowe, Festiwale folklorystyczne, Cieszyński rok obrzędowy, Kapele i indeksy.

Zobacz SPIS TREŚCI (pdf)

Natasza Gorzołka